Veel mensen denken dat baby’s geen last hebben van de stress van hun ouders of van conflicten of ruzies. Men zegt vaak dat men bij oudere kinderen kan zien dat ze moeite hebben met de conflicten van hun ouders, maar dat baby’s “toch niets merken”. Maar baby’s zijn net een emotionele spons. Zij voelen spanningen heel sterk aan, maar hebben geen duidelijke manier om dat te uiten.

Stress voor baby’s bij scheiding

Als je gaat scheiden met een baby kan er veel onenigheid en stress over de zorgregeling zijn. De moeder is de primaire verzorger en zij kan het lastig vinden om het kind lang aaneensluitend bij de vader te laten zonder dat zij erbij is. De vader wil het kindje zoveel mogelijk bij zich hebben om zo een band op te kunnen bouwen.

Spanningen van de ouders

Om te beschrijven hoe baby’s reageren op spanningen nemen we wat stukjes over die opgenomen zijn in het Handboek Scheiden en de Kinderen van Ed Spruyt:

“Het is een fabeltje dat hele kleine kinderen niets merken van een scheiding: juist voor hele jonge kinderen, die nog geen woorden of andere verwerkingsmogelijkheden hebben, geldt dat ze op het meest basale niveau mee-resoneren op de emoties van hun ouders.” (Groenhuijsen, in het tijdschrift VROEG 2007)

“Ouders worden heel erg in beslag genomen door de ingewikkelde emotionele processen tijdens een scheiding. Een baby weet weliswaar niet wat er speelt, maar merkt dat de ouders ‘afwezig’ zijn, niet altijd even adequaat en alert reageren. Met andere woorden: de kans is groot dat de ouders in dergelijk omstandigheden minder goed afgestemd zijn op de behoeften van hun kind. Daar komt bij dat spanningen tussen ouders onderling voor de baby voelbaar zijn. Babyhersenen zijn heel ontvankelijk voor emotionele communicatie in hun omgeving: zij voelen gemakkelijk mee met de ander. Daarmee worden de problemen van hun ouders al snel ook ‘hun problemen’. Baby’s reageren hier verschillend op; naast veel huilen, slecht slapen en eten, kunnen ze zich ook gaan terugtrekken uit het contact, stilletjes worden. Of ze gaan juist proberen zo snel mogelijk van alles zelf op te lossen: zelf de fles vasthouden of erg vroeg beginnen met lopen.” (Nossent, Stichting Babywerk).

Vechtscheiding en hechting

Als de conflicten langdurig zijn en heel hoog oplopen (vechtscheiding) kan dat leiden tot een onveilige hechting. En dan met name een gedesorganiseerde hechting. De opvoeder is dan onvoorspelbaar en tegenstrijdig voor het kind. Aan de ene kant is de hechtingsfiguur de veilige haven en aan de andere kant is het de bron van angst. Diegene waarbij je je veilig voelt, is tevens degene die ervoor zorgt dat je je onveilig voelt.

Consequenties op latere leeftijd

Onveilige hechting heeft veel psychologische gevolgen die doorwerken voor de rest van je leven. Ik noem er hier een paar:

• Afwijkende hersenontwikkeling (ADHD-symptomen): slechter geheugen, minder aandacht en concentratie, slaapproblemen.
• Het zoeken van bevestiging bij anderen (op iedereen gericht zijn behalve op jezelf).
• Gedrag dat bedoeld is om stress te dempen (druggebruik, zichzelf pijn doen, impulsief en gevaarlijk gedrag, agressie.
• Geen basisvertrouwen.
• Slecht met stress om kunnen gaan en onvoorspelbare reacties.
• Moeite met liefdesrelaties

Meer lezen over wat je kunt doen om de stress te verminderen: lees onze blog over het ouderschapsplan voor baby’s en peuters.

Echtscheiding Nijmegen