Meer scheidingen, dus ook meer stiefgezinnen. Stiefgezinnen zijn anders dan het ‘gewone’ kerngezin. Stiefgezinnen zijn ingewikkelder. Veel stiefgezinnen (vooral stiefmoeders) hebben hoge verwachtingen van het stiefgezin. Stiefmoeders denken dat het allemaal wel los zal lopen als ze aandacht en liefde geven. Stiefvaders kunnen denken dat het gezin wel goed zal draaien als ze hun gezag laten gelden. Maar alleen liefde en aandacht blijkt vaak niet te werken. Wat maakt een stiefgezin anders, ingewikkelder?
Cultuurverschillen/opvoedstijlen
In het ene gezin eet men met het bord op de schoot voor de tv. In het andere gezin eet men met z’n allen aan tafel. Dit is een cultuurverschil. En zo zijn er nog heel veel op te noemen. De ene ouder is van het overlegmodel, de andere ouder laat zijn gezag gelden en gaat minder met de kinderen in gesprek. Dit is een verschil in opvoeding. Neem twee gezinnen en je hebt te maken met verschillende culturen en verschillende opvoedstijlen. Als twee gezinnen samengebracht worden om er een gezin van te maken, krijg je dus altijd met deze verschillen te maken.
Het is handig om als ouders goed na te denken over de regels die er in het nieuwe gezin gaan gelden. Probeer daar duidelijkheid in te creëren.
Als de opvoedstijlen erg verschillen, probeer dan de goede dingen in de stijl van elkaar te zien. En geef elkaar de ruimte om het anders te doen. Let goed op hoe de kinderen op de verschillende stijlen reageren. Soms past de ene beter dan de ander.
Loyaliteit
De bloedband is de sterkste band. De bloedband die je als ouder met je kinderen hebt, zorgt ervoor dat je onvoorwaardelijk lief kunt hebben, dat je je kind verdedigt, dat je geduld hebt. De ouder die geen bloedband met een kind heeft, kan hierdoor geïrriteerd raken, minder geduld hebben, vinden dat de biologische ouder zijn/haar kind verwend. De biologische ouder kan het gevoel krijgen dat zij/hij tussen de nieuwe partner en het kind moet kiezen. Dit geeft een gevoel van verscheurdheid; “Als ik voor de stiefouder kies, voelt mijn kind zich verdrietig. Als ik voor het kind kies, is de stiefouder misschien boos.” Vitten op elkaars kinderen werkt in ieder geval niet.
Gevoelens van verlies en emoties
In een stiefgezin is er bijna altijd sprake van een verlies. Meestal is er een scheiding of overlijden van een partner en ouder aan vooraf gegaan. Soms is het lang geleden, soms kort. Als er in het nieuwe gezin weinig ruimte is voor de gevoelens van verdriet van een kind kan dit ontaarden in agressief of depressief gedrag. Kinderen in een stiefgezin gaan zich misschien verzetten (het leven van de stiefouder zuur maken) of juist opofferen (zichzelf wegcijferen om de harmonie te bewaren).
Veel stiefouders betrekken storend gedrag van kinderen op zichzelf. Ze voelen zichzelf aangevallen door het kind. Als men het veranderde, mogelijk zelfs storende gedrag van het kind ziet als een teken dat het erbij wil horen, kan dit aangegrepen worden om een aantal zaken binnen een stiefgezin te verbeteren.
Boze exen
Veel stiefgezinnen stuiten op problemen met ex-partners die een grote, soms ook negatieve, invloed hebben op het reilen en zeilen in het nieuwe gezin. Veel ouders en stiefouders ervaren dat hun pogingen om hun stiefgezin bij elkaar te brengen voor een groot deel tenietgedaan worden door de ex-partner. Je hebt geen grip op een ex en hij of zij kan de kinderen tegen je opzetten en je zwartmaken in de omgeving. Meestal trekken kinderen partij voor de ouder waarvan ze afhankelijk zijn, de verzorgende ouder, want kinderen zijn ‘overlevers’. Met als gevolg dat de ouder en stiefouder verwijten naar hun hoofd geslingerd krijgen van de kinderen en zich gaan verdedigen en verwijten terugkaatsen. Voor je het weet, bevind je je in een strijdperk, waar kwaad met kwaad wordt vergolden.
Zoek hulp
Het lijkt misschien een opsomming van dingen die moeilijk zijn en misschien zakt de moed je wel in de schoenen. Dat is niet de bedoeling. De bedoeling is om te erkennen dat een stiefgezin andere, meer ingewikkelde uitdagingen met zich meebrengt dat een kerngezin. Uitdagingen die zeker aangegaan kunnen worden, maar waar je misschien wel wat hulp bij kunt gebruiken.
Hulp en tips kun je vinden door het boek ‘Samengesteld’ van Ietje Heybroek en Boukje Overgauw te lezen. Een helder en gemakkelijk te lezen boek over stiefgezinnen, dat zij geschreven hebben voor de Stichting Stiefgezinnen Nederland. De website van de SSN is www. stief.nl.
Rutten & Marianne Mediation/Echtscheiding Nijmegen