Regelmatig geven jongeren in stiefgezinnen en eenoudergezinnen rond hun 12e jaar of later, te kennen dat ze bij de andere ouder willen gaan wonen. Meestal hebben ze hun kindertijd doorgebracht bij hun moeder en vooral jongens willen dan nog weleens bij hun vader gaan wonen. Ook binnen een co-ouderschapsregeling gebeurt dit; de jongere geeft aan een vaste plek te willen bij één van de ouders en zelf te willen bepalen wanneer hij/zij naar de andere ouder gaat.
De schok
Deze wens roept bijna altijd veel emoties op, bij alle gezinsleden. De ouder en soms ook stiefouder hebben lief en leed met het kind gedeeld, zijn door moeilijke perioden heengegaan en nu wil hij/zij naar de andere ouder! Wat gaat er dan door de ouder(s) heen?
- Gevoelens van teleurstelling: dat hebben we niet verdiend na al die jaren.
- Schuldgevoelens: hebben we het soms niet goed gedaan waardoor hij/zij weggaat?
- Gemis: we hebben hem/haar niet meer dagelijks om ons heen, normaal gaat een kind niet zo vroeg het huis uit.
- Zorg: zal het in het andere gezin wel goed gaan, kan mijn ex hem/haar wel (goed) opvoeden?
(Stief) broers en (stief)zussen kunnen zich ook in de steek gelaten voelen en zich afzetten tegen de jongere die niet trouw is aan het gezin.
Onbewuste drang
Daar tussenin bevindt zich de jongere die weet dat hij mensen verdriet doet en ze in verwarring brengt, maar toch voelt dat hij bij zijn/haar beslissing moet blijven. Waar komt deze wens toch vandaan? Jongeren hebben de natuurlijke behoefte om de moeder- én de vaderrol van hun ouders te ervaren en te leren. Hierbij kun je meer spreken van een instinct, een onbewuste drang. Deze rolpatronen hebben ze namelijk nodig voor hun ontwikkeling.
De heftige weg
Maar dit gevoel brengt jongeren in verwarring. Meestal begrijpen ze deze drang niet van zichzelf en zoeken ze argumenten: “daar zitten ze niet te zeuren”, “mijn stiefouder begrijpt me niet”, “het is hier zo druk”. Wanneer ze voelen dat de banden van het eerste gezin hen vasthouden, scheuren ze zich vaak met geweld los, wat nog meer pijn doet. Zo kan het gezin in een crisis terechtkomen, waarin veel oude pijn boven komt drijven en men om de nieuwe pijn van het afscheid heengaat.
De harmonieuze weg
Tips voor ouder en stiefouder om hier op een rustige manier mee om te gaan:
- Luister naar jullie opgroeiend, bijna volwassen kind als het te kennen geeft bij de andere ouder te willen wonen. Blijf rustig. Stel vragen. Probeer je te verplaatsen in de belevingswereld van het kind.
- Uit als ouder vooral je gevoelens over de situatie naar je nieuwe partner, dit is je steun en toeverlaat. Jouw ouderrol staat niet ter discussie. Jouw kind weet wie je bent, het wil nu de andere ouder in het dagelijkse leven leren kennen.
- Overleg als ouder(s) van je kind met de andere ouder(s) over de mogelijkheden en onmogelijkheden van zijn/haar wens. Indien mogelijk met de jongere erbij, zodat deze zich serieus genomen voelt.
- Ga met elkaar om als ouders en niet als ex-partners.
- Betrek de jongere in de beslissing geef hem/haar de ruimte. Oefen geen (psychologische) druk uit, meestal heeft dit een averechtse werking en vertrekt de jongere om hier onderuit te komen.
- Blijkt de situatie zo te zijn dat de jongere niet kan verhuizen naar de andere ouder, bedenk dan wat een redelijk alternatief kan zijn. Bijvoorbeeld meer contact met de ouder, vaker ernaar toe, chatten via de computer.
- Maak er een waardig afscheid van als de jongere verhuist. Geef een afscheidsetentje/feestje of een ander ritueel.
- Zorg dat het vertrouwen tussen de jongere en jullie blijft bestaan, zodat deze ook durft aan te geven dat het niet gaat of dat hij/zij van gedachten is veranderd.
- Houd regelmatig contact met de andere ouder als de jongere verhuisd is. Bemoei je niet teveel met de andere huishouding, zodat er zonder druk in de beginperiode geëxperimenteerd kan worden en zij de mogelijkheid hebben dingen te veranderen die niet goed lopen.
- Voorkom ‘hoppen’ van het ene gezin naar het andere. Spreek van te voren af dat de jongere terug kan komen, maar dan ook in jullie gezin blijft.
- Behandel elkaar, maar vooral de jongere met respect.
Ontleend aan het boek ‘Samengesteld’ van Ietje Heybroek en Boukje Overgauw. Een helder en gemakkelijk te lezen boek over stiefgezinnen, dat zij geschreven hebben voor de Stichting Stiefgezinnen Nederland. De website van de SSN is www. stief.nl
Echtscheiding Nijmegen