In onze blog van januari 2015 hebben we een aantal zaken genoemd die ouders zouden kunnen overwegen alvorens te beslissen of ze co-ouderschap willen of niet. De eerste twee hebben we in de blog van februari 2015 besproken. Hier het vervolg.
3. Hebben ouders dezelfde opvattingen over opvoeding?
Fundamentele verschillen
Kinderen kunnen uitstekend omgaan met relatief kleine verschillen in opvoeding door hun ouders, als die verschillen voorspelbaar en terugkerend zijn, en als de ouders die verschillen accepteren en elkaar niet voortdurend saboteren. Als er tijdens het huwelijk al fundamentele verschillen of onenigheid over de opvoeding bestond, zal dit bij co-ouderschap sneller tot conflicten leiden dan bij andere regelingen. Vooral degene die een striktere opvoedstijl heeft zal zich vaak gesaboteerd voelen door de ouder die ‘gemakkelijker’ is met de regels.
Je eigen weg
Bijkomend probleem: vaak gaat de ouder die zich tijdens het huwelijk aanpaste aan de opvattingen en stijl van de dominante ouder, na de scheiding eigen afwijkende opvattingen ontwikkelen. Een nieuwe partner kan de zaken ook compliceren, vooral als hij/zij ook kinderen heeft of zich actief met de opvoeding en de zorg voor de stiefkinderen gaat bemoeien. Zie blog: co-ouderende stiefmoeder.
In co-ouderschap zijn de ouders op elkaar aangewezen. Een verschil in mening over de opvoeding kan sneller tot conflicten leiden.
4. Kunnen de ouders met elkaar communiceren en beschikken zij over probleemoplossende vaardigheden?
Openheid en vertrouwen
Bij co-ouderschap worden alle aspecten van de dagelijkse zorg gedeeld. Het vraagt daarom om meer afstemming over de planning, afspraken moeten gemaakt worden (soms door de ander in ‘jouw’ tijd), beslissingen worden samen genomen. Open communicatie, volledige informatie-uitwisseling en vertrouwen in de integriteit van de ander zijn noodzakelijk. Het valt echter meestal niet mee om de ander na een pijnlijke breuk weer in het eigen leven toe te laten. De een kan het gevoel hebben betrokken te willen zijn, de ander kan dat voelen als bemoeizucht. De wederzijdse afhankelijkheid die co-ouderschap met zich meebrengt kan ervaren worden als een inbreuk op je privacy. De verwerking van de scheiding kan moeilijker zijn, omdat je noodgedwongen regelmatig contact met elkaar hebt.
Flexibiliteit en samen problemen oplossen
Het opvoeden van kinderen laat zich meestal wel in goede banen leiden, maar het laat zich nooit volledig en blijvend in regels en afspraken vastleggen. Als er een ouderschapsplan is, zal men daar flexibel mee om moeten gaan. De behoeften en het gedrag van kinderen zijn veranderlijk en ouders reageren daar vaak verschillend op. De een telt zwaar aan een probleem, de ander niet. De een is goed met kleine kinderen, de andere met pubers. De een schiet meteen in de actie, de ander wil het nog even aanzien. De een praat meer met de kinderen, de ander gaat een gesprek uit de weg. Dit soort zaken vraagt om een vermogen om samen problemen en meningsverschillen op te lossen. Als het tijdens het huwelijk al moeilijk was, zal dat na de scheiding vooral bij co-ouderschap tot terugkerende irritaties leiden.
5. Zijn er oneigenlijke of verborgen motieven voor co-ouderschap?
In de meeste gevallen is er de oprechte wens om de zorg voor de kinderen gelijk te verdelen. Er kunnen echter ook andere motieven een rol spelen, die begrijpelijk zijn, maar weinig goeds voorspellen voor de kans op slagen van co-ouderschap. Die motieven hebben te maken met hoe ouders hun scheiding beleven.
- Veel ‘verlaters’ (of degene die het initiatief voor de scheiding hebben genomen) hebben schuldgevoelens en voelen zich als ouder tekortschieten. De wens voor co-ouderschap is dan een compensatie voor dit gevoel, een manier om het goed te maken.
- Voor sommige ex-partners die zich verlaten voelen, kan co-ouderschap een manier zijn om het gezin zoveel mogelijk bij elkaar te houden. Er blijft zo een vorm van intimiteit bestaan. Zeker als de ander begaan is met het verdriet van de ex, kan het moeilijk zijn om hier weerstand tegen te bieden en dus maar akkoord te gaan met co-ouderschap.
- Soms eist een ouder zijn of haar kinderen op als een ‘recht’. Vooral als een ouder verlaten is door de ander (of het gevoel heeft dat de ander schuldig is aan deze scheiding), kan er een sfeer ontstaan waarbij hij/zij de kinderen niet aan de ander gunt en voor zichzelf opeist of de ander op deze manier wil straffen.
- Vaders kunnen co-ouderschap eisen uit angst voor het verlies van de band met hun kind.
Nadenken over co-ouderschap
Deze reeks van blogs is niet bedoeld om co-ouderschap te ontmoedigen, maar om ouders te stimuleren om na te denken over waar ze aan beginnen en om eerlijk te zijn over hun mogelijkheden en motieven. De kans op een geslaagd co-ouderschap wordt zo groter. We hopen hiermee ook de blik te verruimen, waardoor men misschien open kan staan voor andere mogelijke regelingen: er is veel mogelijk tussen 50/50 co-ouderschap en een weekendregeling. Het kiezen van een goede zorgregeling is maatwerk.
Echtscheiding Nijmegen
Ontleend aan: Co-ouderschap: tips voor een kritische toets, door J. van der Waerden, MfN Tijdschrift Conflicthantering, nummer 2, 2014
Deze blog is onderdeel van een reeks van 3 over het thema ‘Co-ouderschap’.