We hebben vorig jaar een aantal blogs geschreven over scheiden met een baby. Sindsdien worden we regelmatig door mensen uit het hele land gebeld. En dan met name door moeders. Die vinden het heel lastig dat de vader (of soms ook de andere moeder) hun kindje een heel weekend of soms zelfs een hele week achter elkaar bij zich wil hebben. Ook bellen jonge ouders die ongewenst zwanger zijn geworden met enige regelmaat. En jonge ouders die niet of kort hebben samengewoond en die nu samen een kindje moeten grootbrengen.
Er blijkt veel behoefte te zijn aan begeleiding en informatie voor stellen. Met name stellen die een baby hebben en uit elkaar gaan. Die informatie geven we in dit inleidende artikel. Ook vind je informatie in de artikelen waarnaar je hieronder een link ziet staan. Daar gaan we dieper in op de belangrijkste thema’s waarmee je te maken kunt krijgen bij een scheiding met een baby.
De band met de baby als de ouders samen zijn
De band met de moeder is meestal vanaf het begin hecht (hoeft niet altijd zo te zijn). Logisch want er is een biologische, fysieke connectie. De moeder begrijpt de signalen van het kindje sneller en weet hoe ze erop moet reageren.
Bij vaders duurt het langer voordat de band is opgebouwd.Wanneer ouders samen zijn, hoeft het feit dat de moeder meer verbonden is met het kindje niet voor stress te zorgen. Het is logisch dat de moeder meer voor de baby zorgt en vaders wachten soms de tijd af dat zij aan de beurt zijn. De vader is ondertussen wel aanwezig, dus het kindje leert hem vanzelf kennen. Als het kindje gaat praten, lopen, spelen kan hij er meer mee.
De band met de baby als de ouders gescheiden leven
Als ouders uit elkaar gaan worden vaders vaak onzeker. Doordat ze niet meer met het kindje in een huis wonen, leren ze elkaar niet meer vanzelf kennen. De vader leert dan niet meer vanzelf hoe hij het beste kan reageren op de signalen van de baby. Signalen als honger, moe zijn, of zich niet lekker voelen.
De belangrijke periode waarin de basis wordt gelegd voor de band met vader wordt ingewikkelder. Vaders gaan dus om tijd met hun kind vragen. Logisch. Ze gaan aan de moeder zitten trekken en worden bang dat de moeder het kindje bij hen weg willen houden.
Gevolg: stress, spanningen en conflicten en het lukt niet meer om goede afspraken te maken. Mensen denken vaak dat baby’s daar niet zoveel last van hebben. Dit klopt niet, kleine kinderen zijn als een spons, ze nemen alle emoties uit de omgeving op. Ook baby’s hebben last van conflicten.
De band met papa
In het artikel over de hechtingstheorie leggen we uit waarom een baby niet te lang van zijn moeder weg zou moeten zijn. Uit onderzoek blijkt dat de band met de vader vóór de scheiding opgebouwd moet zijn, wil die band met de vader een positief effect op het kind nadat de ouders uit elkaar zijn. En hier zit natuurlijk net het lastige punt bij een scheiding met kleine kinderen, want vaders hebben die band vaak nog niet genoeg op kunnen bouwen.
Het lijkt zo te zijn dat hoe jonger het kind was tijdens de scheiding, des te minder contact het met de vader heeft na de scheiding en hoe slechter de relatie dan met hem is. De angst van vaders voor het verliezen van hun klein kind na de scheiding is dus een reële angst.
Zoek goede begeleiding
Ons advies is om in een vroeg stadium een ouderschapsplan op te stellen onder begeleiding van een mediator die aantoonbare kennis heeft van kinderen in scheiding/scheiden met een baby. Kun je die niet vinden? Dan kun je het beste naar iemand zoeken die het gewend is om met kinderen in scheidingssituaties te werken. Dit kan een gezinscoach, kindertherapeut of maatschappelijke werker zijn. Ook zij kunnen helpen om samen een ouderschapsplan op te stellen. Advocaten en ook veel mediators zien de zorgregeling als iets waarover onderhandeld moet worden: de moeder wil dit, de vader wil dat, dus zij moeten ergens in het midden uit zien te komen. De behoeften van het kind staat staan dan niet centraal.
In dit verband willen we ook verwijzen naar de voormalige mediator Marianne Laarakker, die na haar mediation-carriere online advies is gaan geven aan ouders met zeer jonge kinderen.
Maak gefaseerde afspraken
In het ouderschapsplan moeten afspraken staan die zoveel mogelijk uitgaan van de behoeften van je kindje. Als je een baby hebt kun je dat het beste voor verschillende leeftijdsfases afspreken: je legt de afspraken vast voor nu en voor de situatie waar je naartoe wenst te werken (op het moment dat het kindje bijvoorbeeld 4 is en voldoende gewend is aan het leven op de basisschool). Ook moet je afspraken maken over de wijze waarop je daarnaar toe werkt.
Zowel co-ouderschap als een omgangsregeling van om het weekend is ongeschikt voor hele jonge kinderen.
Wetenschappelijk bewijs?
Tot slot: We hebben een paar keer de vraag gekregen of het verhaal hierboven wetenschappelijk bewezen is. En waar dat bewijs dan gevonden kan worden. Vaak wordt die vraag gesteld omdat er een gerechtelijke procedure loopt over de zorgregeling voor een klein kind. Er is, voor zover wij weten, geen concreet onderzoek gedaan. Niet over scheiden met een baby waarbij er sprake was van een duidelijke uitkomst. Er is wel steeds meer bekend over hechting en er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar kinderen met gescheiden ouders.
De stukjes over scheiden met een baby zijn meer een samenvatting van conclusies die getrokken zijn. Altijd door deskundigen op dit gebied. Ter illustratie citeren we dé scheidingsonderzoeker van Nederland, Ed Spruyt:
De beste contactregeling per leeftijdscategorie: 0-2 jaar (Handboek Scheiden en de Kinderen, pag. 56)
Baby’s moeten vooral de kans krijgen om zich te hechten. De oude standaardregeling voor contact van een weekend per veertien dagen is daarom niet geschikt. Frequent kort contact, bijvoorbeeld een paar keer per week een paar uur, is beter. Als de verstandhouding tussen de exen het toelaat, kan vader bij de baby zijn in het huis van moeder. Overnachten op een andere plaats zonder moeder is niet altijd aan te bevelen. Als een baby huilt wanneer de vader hem meeneemt, heeft dat soms meer te maken met angst voor de scheiding van moeder dan met weerstand tegen vader.
Echtscheiding Nijmegen